Η κακή συμπεριφορά του παιδιού δεν είναι ανάγκη για προσοχή μα για σχέση

Γράφει η Tamar Jacobson, αναπτυξιολόγος και σχολική σύμβουλος

Ως εκπαιδεύτρια νηπιαγωγών και σύμβουλος γονιών, ακούω διαρκώς τα ίδια ερωτήματα: «Τι θα κάνω μαζί της; Θέλει διαρκώς να την προσέχουμε» ή «Το κάνει για να του δώσουμε σημασία, αγνόησέ τον».

Αν υπάρχει, όμως, ένα πράγμα που γνωρίζουμε για την ανάπτυξη των παιδιών είναι, ότι τα πολύ μικρά παιδιά χρειάζονται πραγματικά και πρακτικά την προσοχή μας. Όπως γράφω και στο βιβλίο μου: «Έρευνες για την ανάπτυξη του εγκεφάλου δείχνουν, ότι για να νιώσουν ‘δεμένα’ και σημαντικά, τα παιδιά χρειάζονται την αγάπη, το άγγιγμα και την αμέριστη προσοχή μας. Μόνο έτσι επιβιώνουν. Χωρίς αυτά θα μπορούσαν να πεθάνουν –για την ακρίβεια, κάποια πεθαίνουν.»

Επιπλέον, αυτό που ξέρουμε είναι, ότι τα μικρά παιδιά που χρειάζονται προσοχή, δεν συμπεριφέρονται απαραίτητα με τρόπους που οι μεγάλοι θα περίμεναν από ένα μεγαλύτερο παιδί. «Και όταν δεν λαμβάνουν την προσοχή που θέλουν», γράφω, «αντιδρούν με  διάφορους τρόπους: επιβάλλοντας τις ανάγκες και τα θέλω τους, φωνάζοντας και εκδηλώνοντας επιθετικότητα ή βία. Κλείνονται στον εαυτό τους, μισούν τον εαυτό τους ή επιδιώκουν από τους άλλους το μίσος.»

Πώς αλλιώς να εκδηλώσει ένα παιδί τον φόβο του για εγκατάλειψη ή την ανάγκη του για περισσότερη εγγύτητα μαζί μας, αν όχι με το να αναζητά διαρκώς την προσοχή μας;

Γιατί, όμως, το να αναζητά την προσοχή μας ένα παιδί θεωρείται αρνητικό; Κι αν αντί να λέμε π.χ. «αντιδρά έτσι για να την προσέξεις… αγνόησέ την», λέγαμε «αντιδρά έτσι γιατί αναζητά σχέση»; Ανακάλυψα τότε, ότι αν αντικαταστήσουμε την ιδέα του «αναζητά προσοχή» με το «αναζητά σχέση», θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά για πώς να

«απαντήσουμε» ως ενήλικες στην δυσάρεστη συμπεριφορά του παιδιού μας. Σκεφτείτε τη σχέση με τον σύζυγό σας: Δεν θα τον αγνοούσατε αν άρχιζε να κλαίει μπροστά σας. Αντίθετα, θα ήσασταν περισσότερο παρόντες, θα τον ακούγατε και θα τον παρατηρούσατε πιο υπομονετικά.

Το χειρότερο είναι δε, ότι οι γονείς προσπαθούν διαρκώς να μάθουν στα παιδιά τους να αυτορυθμίζονται, γιατί πιστεύουν πως μόνο αν προσαρμόζονται στα κοινωνικά στερεότυπα θα καταφέρουν να επιτύχουν ακαδημαϊκά και συναισθηματικά. Και νιώθουν τρομερές ενοχές, όταν δεν τα καταφέρνουν –τι θα πει ο κόσμος που δεν μπορούμε να τιθασεύσουμε τα παιδιά μας;

Το αποτέλεσμα είναι να μαθαίνουν οι γονείς στα παιδιά να αυτορυθμίζονται με το να τα διδάσκουν, ότι δεν πρέπει να χρειάζονται κανέναν, ότι τα καταφέρνουν μια χαρά μόνα τους. Η αλήθεια, όμως, είναι εντελώς διαφορετική: Τα παιδιά δεν μπορούν να μάθουν να αυτορυθμίζονται, αν δεν λαμβάνουν την προσοχή που έχουν ανάγκη μέσα από τη σχέση τους με τους ενήλικες.

Νομίζω, ότι κρίνουμε πόση προσοχή χρειάζονται τα παιδιά μας κυρίως σύμφωνα με τις δικές μας συναισθηματικές ανάγκες, εξωτερικές πιέσεις και παιδικές αναμνήσεις και τον τρόπο που εμείς μάθαμε να επιβιώνουμε όταν ήμασταν παιδιά. Αλλά, ως ενήλικες, έχουμε την ισχύ και την δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε τις επίπονες αναμνήσεις και να λειτουργήσουμε διαφορετικά από το πώς μεγαλώσαμε.

Πώς εξισορροπούμε, λοιπόν, τα πράγματα ώστε να καλύπτονται οι συναισθηματικές ανάγκες όλων, ειδικά όταν τα παιδιά μας αδυνατούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους καλύτερα, παρά μόνο με τρόπους που οι ενήλικες απορρίπτουν, συνήθως με τρόπο εξευτελιστικό;

Η απάντηση έρχεται όταν μετονομάζουμε την ιδέα της συμπεριφορά που αναζητά την προσοχή. Αν περιγράψουμε τα παιδιά μας ως άτομα που έχουν ανάγκη για σχέση, όχι για προσοχή, θα δούμε πώς αυτόματα θα αναπτύξουμε για εκείνα κατανόηση και συμπόνια –ενσυναίσθηση, δηλαδή, που είναι απαραίτητο συστατικό των ανθρώπινων σχέσεων. Είναι στο χέρι μας, κάθε φορά που αλληλεπιδρούμε με ένα παιδί σε έντονη ψυχική φόρτιση, να επιλέγουμε μια μορφή συσχέτισης, δεσίματος μαζί του που θα το βοηθήσει να συνειδητοποιήσει πόσο σημαντικό και άξιο αγάπης είναι, αντί να του ζητιέται να αποδεχτεί ότι οι ανάγκες του προκαλούν αναστάτωση και ξεβόλεμα.

Και όσα τα παιδιά μας χρειάζονται την στήριξη και τον συσχετισμό μαζί μας, ταυτόχρονα μπορούμε και εμείς να αποδεχτούμε, ότι και εμείς είμαστε παιδιά «σε ανάρρωση» που μεγαλώσαμε έχοντας τις ίδιες ανάγκες και το γεγονός ότι αυτές δεν καλύφθηκαν, επηρεάζει την δική μας ικανότητα να ανταποκριθούμε σωστά στις ανάγκες των παιδιών μας.

Τα παιδιά μας έχουν ανάγκη να τα δούμε ως ολοκληρωμένες οντότητες, όχι ως ένα σύνολο συμπεριφορών. Έχουν ανάγκη να τα ακούσουμε, να επικυρώσουμε τα συναισθήματά τους και να τα πάρουμε στα σοβαρά για αυτό που είναι τώρα, αλλά για το τι άνθρωποι θα γίνουν. Χρειάζονται την προσοχή μας και το να την αποζητούν δεν είναι από τη φύση του κάτι κακό.

Πηγή: nbcnews.com

 infokids.gr 

Αν βρήκατε ενδιαφέρον αυτό που είδατε, τότε κοινοποιήστε το και σε φίλους, μπορεί και σε αυτούς να είναι χρήσιμο!