Πώς η Βαλκανική κρίση ώθησε τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο

Πριν 110 χρόνια , μετά από μια μυστική συνάντηση μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών

της Ρωσίας και της Αυστρίας-Ουγγαρίας, ο Αυστριακός αυτοκράτορας Franz Joseph ανακοίνωσε την προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Οι ενέργειες της επίσημης Βιέννης προκάλεσαν απότομη επιδείνωση των διεθνών σχέσεων και οδήγησαν σχεδόν στην έναρξη του πολέμου με τη Σερβία. Για τη Ρωσία, η οποία δεν μπορούσε να αποτρέψει την προσάρτηση, η κατάσταση, σύμφωνα με τους ιστορικούς, έγινε διπλωματική αποτυχία. Η απόφαση των Αυστριακών αρχών οδήγησε σε πλήρη απώλεια εμπιστοσύνης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Σύμφωνα με ειδικούς, τα Βαλκάνια έγιναν «η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης», ο παγκόσμιος πόλεμος πλησίασε απότομα. Η βαλκανική κρίση του 1908 στο υλικό του RT.

Οι πρώτοι άνθρωποι ήρθαν στο έδαφος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνη στην βαθιά αρχαιότητα. Στην εποχή του χαλκού η περιοχή κατοικήθηκε από φυλές Ιλλυριών. Τον 4ο αιώνα π.χ. αφομοίωσαν τους Κέλτες που ήρθαν στα Βαλκάνια και τον τρίτο αιώνα π.χ. ήταν υπό την κυριαρχία της Ρώμης. Στο έτος 395 τα σύνορα μεταξύ των Δυτικών και Ανατολικών Ρωμαϊκών αυτοκρατοριών περνούσαν κατά μήκος του Βαλκανικού ποταμού Ντρίνα. Αυτή η διαίρεση αποδείχθηκε μοιραία για το μέλλον των Βαλκανίων-σήμερα ο ίδιος ο Ντρίνα χωρίζει τη Σερβία από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.

Τον VII αιώνα στα Βαλκάνια μετανάστευσαν οι Σλάβοι, τα εδάφη ανατολικά του Ντρίνα κατά τον Μεσαίωνα για μεγάλο χρονικό διάστημα βρίσκονταν υπό την πνευματική και πολιτική επιρροή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Επίσης, σχετικά με το θέμα

Λάβροφ προέτρεψε να μην μετατρέψουν τα Βαλκάνια σε θέμα διχόνοιας μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης

Τα Βαλκάνια δεν πρέπει να γίνουν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης, δήλωσε ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λάβροφ στους δημοσιογράφους…

Η υπόθεση με τα δυτικά Βαλκάνια ήταν πιο περίπλοκη. Η Βοσνία κατάφερε να εναλλάσσεται , ανάλογα με την εποχή , άλλοτε με τους Βυζαντινούς, τους Σέρβους, τους Ούγγρους, και σε κάποια χρονικά διαστήματα επιχείρησε να οικοδομήσει δική της κρατική υπόσταση. Θρησκευτικά, η Βοσνία αντιμετώπισε τα συμφέροντα της καθολικής, Ορθόδοξης και βοσνιακής Εκκλησίας, οι οποίες προέκυπταν, υπό την επήρεια των συγκρούσεων των Bogomils (μια αίρεση στην Θράκη και στην Βουλγαρία τον 10ο αιώνα).

Ωστόσο, στους XV-XVI αιώνες ολόκληρη η περιοχή της σύγχρονης Βοσνίας και Ερζεγοβίνης ήταν υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Λόγω της πνευματικής καταπίεσης, κάποιοι Σέρβοι, Κροάτες και Βλάχοι έφυγαν από τη Βοσνία στην Αυστρία. Οι υπόλοιποι χωρίστηκαν σε εκείνους που παρέμεναν πιστοί στον Χριστιανισμό, και σε εκείνους που κάτω από την επιρροή των Τούρκων κατακτητών μετατράπηκαν σε Μουσουλμάνοι. Σχημάτισαν μια Εθνοτική ομάδα γνωστή ως Βόσνιοι.

Τον 19ο αιώνα η Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη κατατρώγεται από μια κρίση που συνδέεται με τη σταδιακή αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σλάβοι, Έλληνες και Ρουμάνοι άρχισαν να αυξάνουν τις εξεγέρσεις, στηριζόμενοι στην υποστήριξη των εξωτερικών δυνάμεων-Ρωσίας, Αυστρίας, Αγγλίας και Γαλλίας. Τα Τουρκικά εδάφη έγιναν ένα πιθανό βραβείο στον αγώνα μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Τις παραμονές της Ανατολικής κρίσης

Μία από τις εκδηλώσεις της Ανατολικής κρίσης ήταν ο πόλεμος της Κριμαίας, στον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία υποστήριζαν την Οθωμανική αυτοκρατορία για να αποτρέψουν την ενίσχυση της Ρωσίας εις βάρος της «Τουρκικής κληρονομιάς». Το 1856, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Συνεδρίου του Παρισιού, η Ρωσία αφέθηκε χωρίς στόλο και φρούρια στη Μαύρη θάλασσα, χωρίς το στόμιο του Δούναβη και χωρίς τη δυνατότητα δημιουργίας ενός προτεκτοράτου πάνω από τις Βλάχους, τη Μολδαβία και τη Σερβία.

Εικονογράφηση που δημοσιεύθηκε στη γαλλική εφημερίδα Le Petit Journal του 1908, για τη Βοσνιακή κρίση © Wikipedia

Το 1871 η σύμβαση του Λονδίνου επέτρεψε στην Αγία Πετρούπολη να ανακτήσει τον στόλο της στη Μαύρη θάλασσα. Και το 1877-1878 απότομα αυξήθηκε η στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας που είχε κερδίσει μια σοβαρή νίκη επί της Τουρκίας και είχε υπογράψει μαζί της την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, με την οποία η Σερβία το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία έγιναν ανεξάρτητες, και η Βοσνία και Ερζεγοβίνη με τη Βουλγαρία (που εκτεινόταν από το Αιγαίο Πέλαγος στο Δούναβη) έλαβε ευρεία αυτονομία. Ένας αριθμός μεθοριακών περιοχών μεταφέρθηκε στη Ρωσία. Όλα αυτά δεν ταιριάζαν με τις κορυφαίες Ευρωπαϊκές εξουσίες, που ξεκίνησαν τον Ιούνιο-Ιούλιο 1878 τη σύγκλιση του Κογκρέσου του Βερολίνου.

Η Αγγλία και η Αυστρία έλαβαν Αντιρωσικές θέσεις κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Η Γερμανία, αν και ήταν τυπικά ουδέτερη, υποστήριξε στην πραγματικότητα τη θέση της Βιέννης και του Λονδίνου. Επιπλέον, ο επικεφαλής του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Αλεξάντερ Gorchakov, όντας άρρωστος και ήδη ηλικιωμένος, παρουσίασε κατά λάθος στους Βρετανούς έναν χάρτη στον οποίο επισημαίνονταn οι υποθετικές μέγιστες παραχωρήσεις της Ρωσίας.

Ως αποτέλεσμα, το Μαυροβούνιο, η Σερβία και η Ρουμανία εξακολουθούσαν να έχουν ανεξαρτησία, αλλά έχασαν μέρος της επικράτειας τους, η Βουλγαρία χωρίστηκε σε τρία μέρη της Τουρκίας με διαφορετικούς βαθμούς αυτονομίας, και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη μπήκαν τα Αυστριακά στρατεύματα.

«Στο συνέδριο του Βερολίνου, όπου ξέσπασε η Ανατολική κρίση, πάρθηκε μια μισοτελειωμένη απόφαση για τη Βοσνία: επισήμως παρέμεινε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά υπαγόταν στην Αυστριακή κατοχή. Σε αυτήν την περίπτωση, στον πληθυσμό της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εγγυήθηκαν τις θρησκευτικές ελευθερίες. Μετά την ίδρυση της Αυστριακής διοίκησης στην περιοχή, η Βιέννη άρχισε να επενδύει σε μεγάλο βαθμό σε αυτή- κτίρια σιδηρόδρομοι και η δημιουργία ενός χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στην πραγματικότητα, η Αυστρία-Ουγγαρία επιχείρησε να μετατρέψει τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη σε «Βαλκανική Βιτρίνα «σχεδιασμένη για να δείξει σε όλους γύρω από την επιτυχία της εκπολιτιστικής αποστολής της αυτοκρατορίας,»-είπε σε μια συνέντευξη με το RT ο ανώτερος επιστήμονας του Ινστιτούτου Σλαβικής RAS pH.D. Πέτρος Iskenderov.

Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, η επίσημη Βιέννη αισθάνθηκε βέβαιη στη Βοσνία εφ ‘ όσον η Αυστριακή δυναστεία Obrenovich ήταν στην εξουσία στη Σερβία. Αλλά η κατάσταση άλλαξε δραματικά μετά το πραξικόπημα του 1903.

«Η δυναστεία Karageorgievich έγινε επικεφαλής της Σερβία η οποία κοιτούσε ευνοϊκά την Ρωσία. Στα Βαλκάνια συνολικά, η προπαγάνδα της Σερβίας είχε ενταθεί. Οι Αυστρο Ουγρικές αρχές, στις οποίες ζούσε σημαντικός αριθμός Σλάβων, είδαν στην εντατικοποίηση της Σερβίας και στη Ρωσική επιρροή στην περιοχή που ήταν κίνδυνος για τον εαυτό τους «,-είπε ο Iskenderov.

Μυστική συνάντηση στο κάστρο Buhlau

Παράλληλα με τη Σερβία η Τουρκία θυμήθηκε την Βοσνία και Ερζεγοβίνη, , όπου η επανάσταση των Νεοτούρκων έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 1908. Ως εκ τούτου, η επίσημη Βιέννη κίνησε διεθνείς διαπραγματεύσεις για τη δυνητική προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Στρατολόγησε την υποστήριξη της Γερμανίας και της Ιταλίας και υποσχέθηκε μια μεγάλη χρηματική αποζημίωση στην Τουρκία.

Οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία ήταν πιο δύσκολες. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας-Ουγγαρίας Alois Φον Herental πραγματοποίησε μυστική συνάντηση με τον Ρώσο συνάδελφό του Αλέξανδρο Izvolsky στο κάστρο της Buhlau το Σεπτέμβρη του 1908.

Το κάστρο Buhlau, όπου πραγματοποιήθηκαν μυστικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Αυστρίας-Ουγγαρίας © Βικιπαίδεια

Εκμεταλλευόμενος την ειδική θέση του από τον Αυτοκράτορα Νικόλαο β ‘,

ο Ιζβολσκυ αποφάσισε από μόνος του να λάβει από την Βιέννη την έγκριση της ιδέας του ανοίγματος των στενών της Μαύρης Θάλασσας για το Ρωσικό στόλο, αν και δεν είχε καμία κύρωση από την ηγεσία της χώρας. Σε αντάλλαγμα, ανέφερε στον Φον Herental ότι αναγνωρίζει την προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Οι δύο Υπουργοί στήριξαν επίσης την ιδέα της δήλωσης της ανεξαρτησίας της Βουλγαρίας. Αλλά δεδομένου ότι δεν είχε καμία εξουσία να συνάψει οποιεσδήποτε συνθήκες με την Αυστρία, δήλωσε απλά στον Fon Herental ότι η τελική συμφωνία θα ανακοινωθεί κάποια στιγμή στο μέλλον, «την κατάλληλη στιγμή.»

Ωστόσο, η Αυστριακή πλευρά δεν περίμενε πολύ. Στις 5 Οκτωβρίου 1908, το Αυστριακό ΥΠΕΞ δήλωσε ότι η Ρωσία στηρίζει την προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, και την επόμενη μέρα ο Αυτοκράτορας Franz Joseph κήρυξε δημόσια την περιοχή ανεξάρτητη από την Τουρκία και τη μεταφορά στην κυριαρχία της Αυστρίας-Ουγγαρίας.

Οι Ρωσικές αρχές και ο Izvolsky έμαθαν για τα γεγονότα από τις εφημερίδες. Η επίσημη Αγία Πετρούπολη, η οποία βρισκόταν σε φιλικές σχέσεις με τη Σερβία, εγκατέλειψε αμέσως τις συμφωνίες με τη Βιέννη, αλλά ήταν πολύ αργά.

«H προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης επηρέασε έντονα τη Σερβία. Σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της περιοχής ήταν Σέρβοι υπήκοοι, και το υπόλοιπο μιλούσε την Σερβική γλώσσα, έτσι ώστε η Βοσνία στη Σερβία έγινε αντιληπτή σχεδόν ως δική της γη»,- δήλωσε ο ανώτερος καθηγητής του RSUH Vadim Trukhachev σε συνέντευξη με την RT.

Η κινητοποίηση ανακοινώθηκε από την Σερβία και το Μαυροβούνιο στις 6 Οκτωβρίου.

«Η Αυστρία και η Σερβία ωθούνται γρήγορα στον πόλεμο. Και πίσω από την πλάτη της πρώτης υποστήριζε η Γερμανία και πίσω από την δεύτερη-η Ρωσία, «-είπε ο εμπειρογνώμονας.

«H Διπλωματική Tsushima»

Στη Βιέννη και το Βερολίνο, έγινε αντιληπτό ότι σε περίπτωση απόπειρας κατάληψης της Σερβίας από τις Αυστριακές δυνάμεις, η Ρωσία δεν θα παραμείνει απόμακρη. «Η Ευρώπη ταλαντεύτηκε για έξι μήνες στα πρόθυρα του πολέμου. Η Σερβία ετοιμαζόταν πραγματικά να απελευθερώσει τη Βοσνία από τους Αυστριακούς «,-δήλωσε ο Πέτρος Iskenderov.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, στις συνθήκες της κρίσης η Ρωσία παρέμεινε πρακτικά μόνη της.

«Η κατάσταση ήταν πολύ οδυνηρή για την Αγία Πετρούπολη. Ήταν εναντίον της Γερμανίας και της Αυστρίας-Ουγγαρίας, και η Αγγλία και η Γαλλία δεν την υποστήριζαν. Μερικές από τις κορυφαίες εξουσίες υποστήριζαν ανοικτά προσάρτηση, άλλες δεν θεωρούσαν το μέλλον της να είναι ένας καλός λόγος για να ξεκινήσει ο πόλεμος. Η Ρωσία δεν θα μπορούσε καν να επιτύχει ένα διεθνές συνέδριο για το Βοσνιακό ζήτημα. Δεν θα μπορούσε να υπερασπιστεί αποτελεσματικά τα συμφέροντα και τα συμφέροντα των συμμάχων της, επειδή ο κόσμος είδε ότι δεν είναι μια χώρα που πριν από 30 χρόνια έφτανε σχεδόν στα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Τώρα ήταν μια χώρα που νικήθηκε ακόμα και από την Ιαπωνία. Επιπλέον, ο Νικόλαος β ‘ ήταν παθιασμένος με την ενίσχυση της εξουσίας στη θάλασσα και στράφηκε μακριά από το βαλκανικό ζήτημα, αντίστοιχα, χάνοντας την επιρροή του στην περιοχή «, ανέφερε ο εμπειρογνώμονας.

Σύμφωνα με τον Iskandarov, στο τέλος η Ρωσία κινήθηκε για να αποτρέψει τη Σερβία. Το Συμβούλιο των Υπουργών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας παραδέχτηκε ότι η χώρα δεν είναι έτοιμη για πόλεμο σε δύο μέτωπα. Στις 22 Μαρτίου 1909, η Γερμανία κατέθεσε αίτημα τελεσίγραφο για τη Ρωσία να αναγνωρίσει την προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και να σταματήσει τη διπλωματική στήριξη προς τη Σερβία. Ο Peter Στολίπιν ανοιχτά μίλησε κατά της συνέχισης της αντιπαράθεσης με το Βερολίνο και τη Βιέννη, και ο Νικόλαος β ‘ έστειλε ένα τηλεγράφημα στον Γερμανό Kaiser Wilhelm II και την επόμενη ημέρα συμφώνησε να αποδεχθεί όλες τις απαιτήσεις του.

Υπό την πίεση της Αγίας Πετρούπολης, η Σερβία αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την Αυστριακή προσάρτηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης στις 31 Μαρτίου 1909.

«Για τη Ρωσία είχε γίνει η μεγαλύτερη διπλωματική αποτυχία, επομένως τα αποτελέσματα της Bοσνιακής κρίσης ονομάζονται συχνά» Διπλωματική Τσουζίμα «,-δήλωσε ο Βαντίμ Truhachjov.

Η δολοφονία του Δούκα του Franz Ferdinand και της συζύγου του στο Σεράγεβο το 1914

GettyImages.ru

© Stefano bianchetti

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα αποτελέσματα της κρίσης 1908-1909 δεν ήταν κερδοφόρα για κανέναν. «Η επίσημη Βιέννη δεν προσάρτησε τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη ούτε στην Αυστρία ούτε στην Ουγγαρία. Η περιοχή βρισκόταν υπό τη διοίκηση του Ιταλικού Υπουργείου Οικονομικών και αυτό δεν ήταν πολύ αποτελεσματικό. Ο πόλεμος στα Βαλκάνια έγινε αναπόφευκτος. Είναι η Βοσνία που έχει γίνει πλέον η πιο καυτή θέση στην «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης». Και δεν είναι καθόλου το ότι οι βόμβες από τις οποίες ξεκίνησε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος έπεσαν στο Σεράγεβο «, σημειώνει ο ιστορικός.

«Το πιο σημαντικό πολιτικό σύνορο»

Σύμφωνα με τον Peter Iskandarov, η βοσνιακή κρίση οδήγησε σε πλήρη απώλεια εμπιστοσύνης μεταξύ της Ρωσίας και της Αυστρίας-Ουγγαρίας, η οποία τελικά δημιούργησε τα συνδικάτα της Βιέννης με το Βερολίνο και της Αγίας Πετρούπολης-με το Λονδίνο και το Παρίσι. «Ήταν ένα σημαντικό πολιτικό σύνορο, με επιρροή σε τεράστιο αντίκτυπο στην τύχη της Ευρώπης και όλης της ανθρωπότητας», ανέφερε.

«Τα γεγονότα του 1908 οδήγησαν σε μια δραματική ανάπτυξη στα Βαλκάνια του εθνικισμού, τις συνέπειες των οποίων μπορούμε να παρατηρήσουμε στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μέχρι σήμερα», είπε ο Iskenderov.

Η σύνδεση μεταξύ των γεγονότων της αρχής του ΧΧ αιώνα και του παρόντος παρατηρείται επίσης από την αναλύτρια Εκατερίνα Pomorceva, από το αναλυτικό κέντρο «πλατφόρμα της δημόσιας διπλωματίας της Σερβίας».

Ελληνικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου, 1912

GettyImages.ru

© Μπέτμαν

«Εάν θυμηθούμε τη Βοσνιακή κρίση της 1908, οι αναλογίες με τα γεγονότα της δεκαετίας του 1990 έρχονται αμέσως στο μυαλό: Η εδραίωση της de facto εξάρτησης της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης από την εξωτερική διακυβέρνηση μέσω της εισαγωγής του Ινστιτούτου Ύπατου Εκπροσώπου, στην πραγματικότητα όντας αντιβασιλέας των Δυτικών ελίτ, η αξίωση της Σερβίας σε έναν κοινό πολιτιστικό χώρο με τη Βοσνία και η επιθυμία κάποιων δυνάμεων να λύσουν τη σύγκρουση με τη δύναμη των όπλων. Στη συνέχεια, η Ρωσία προσπάθησε να βρει λύση στα βαλκανικά ζητήματα στο γενικό πλαίσιο των Ρωσικών-ευρωπαϊκών και ρωσικών-αμερικανικών σχέσεων «, σημείωσε η εμπειρογνώμονας.

Σύμφωνα με την Catherina Pomorceva, το πρόβλημα της Βοσνίας απέχει πολύ από την τελική απόφαση. «Οι απόπειρες διορισμού μιας δύναμης ως μοναδικού ιδιοκτήτη της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης είναι αβάσιμες από ιστορικές και γεωπολιτικές απόψεις, επομένως είναι καταδικασμένες σε αποτυχία», συνόψισε η εμπειρογνώμονας.

https://russian.rt.com

tokoutsavaki

Αν βρήκατε ενδιαφέρον αυτό που είδατε, τότε κοινοποιήστε το και σε φίλους, μπορεί και σε αυτούς να είναι χρήσιμο!