Καστοριανή Γούνα: Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα…

Γουνοποιία…η τέχνη που έχει συνδεθεί απόλυτα με την περιοχή της Καστοριάς.

Θα πρέπει να ανατρέξουμε στο μακρινό 14ο αιώνα για να ανακαλύψουμε τις ρίζες της ενασχόλησης με τη γούνα στην περιοχή μας.

Μιας τέχνης που αναπτύχθηκε και  εξελίχθηκε- απρόσμενα καλά- στο πέρασμα των αιώνων, κατατάσσοντας την Καστοριά στο κορυφαίο κέντρο παραγωγής γούνινων ενδυμάτων παγκοσμίως.

Η φήμη της Καστοριανής γούνας ήταν, μάλιστα, τόσο καταιγιστική που διάσημες σταρ φορούσαν αποκλειστικές δημιουργίες Καστοριανών γουναράδων, μυθικής αξίας.

Οι  Καστοριανοί τεχνίτες, οι οποίοι ήταν χωρίς αμφιβολία οι καλύτεροι του είδους, κατέκλυσαν τις μεγαλύτερες αγορές της Ευρώπης και της Αμερικής.  Εργαστήρια γούνας με Καστοριανούς τεχνίτες μπορούσε κανείς να βρει στις μεγαλύτερες Ευρωπαϊκές πόλεις, στη Νέα Υόρκη, στην Κωνσταντινούπολη κ.α.

Η τέχνη του «κομματιαστού», με την περίτεχνη επεξεργασία του «χορδά», έφερε τη μεγαλύτερη άνθηση του κλάδου τις δεκαετίες ΄70 – ΄80. Περισσότεροι από 15.000 Καστοριανοί ασχολούνταν αποκλειστικά με τη γουνοποιία, ενώ εκατοντάδες ήταν τα εργαστήρια στα στενά της πόλης.

Οι μισθοί που λάμβαναν όλοι οι εργαζόμενοι τότε, σήμερα θεωρούνται εξωπραγματικοί. Λεφτά υπήρχαν άφθονα. Η Καστοριά κυριαρχούσε στις εξαγωγές και αποτελούσε πυλώνα της εθνικής οικονομίας.

Ο Καστοριανός λαός ήταν ένας πλούσιος λαός με πανάκριβα αυτοκίνητα και εντυπωσιακές κύριες κατοικίες κι εξοχικά. Τα ταξίδια στο εξωτερικό είχαν όλη την πολυτέλεια που άρμοζε στους εύπορους γουναράδες, ενώ κέντρα διασκέδασης της Θεσσαλονίκης κρατούσαν ειδικά τραπέζια για τους καλούς -και τακτικούς- πελάτες τους από την Καστοριά.

Ποιος δεν έχει ακούσει ιστορίες για πούρα που άναβαν με πεντοχίλιαρα; 

Ποιος δεν έχει ακούσει για λογαριασμούς μιας βραδιάς, εκατομμυρίων δραχμών και για σπατάλες χωρίς αύριο….

Όπως έχει πει, όμως, ο Ηράκλειτος «τα πάντα ρει» και οι ένδοξες εκείνες εποχές έχουν περάσει στην ιστορία!

Η γούνα σήμερα νοσεί! Σαν προϊόν έχει χάσει την αίγλη του παρελθόντος.  Βάλλεται συνεχώς κι ανεπανόρθωτα από παγκόσμια οικολογικά κινήματα, τα τελευταία χρόνια.  Η οικολογική γούνα γίνεται must, ενώ οι μεγαλύτερη οίκοι μόδας καταργούν μαζικά τη φυσική γούνα από τις συλλογές τους.

Τα εργαστήρια στην Καστοριά έχουν κλείσει και ο πληθυσμός που ασχολείται με αυτή συρρικνώνεται με την πάροδο των χρόνων.

Οι μισθοί έχουν πέσει εντυπωσιακά, με φαινόμενα κακοπληρωτών εργοδοτών να πληθαίνουν εντυπωσιακά…

Από το 2013 και μετά η γούνα υποφέρει. Τα αποτελέσματα; Τραγικά!  Οι επιχειρηματίες προσπαθούν με νύχια και με δόντια να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις που παρέλαβαν (πολλοί από αυτούς) από προγόνους τους.

Περικοπές σε προσωπικό, κλείσιμο των εργαστηρίων, περιστασιακή εργασία, μείωση των μισθών, μια στοίβα απλήρωτων λογαριασμών….έχουν γίνει ο εφιάλτης μερίδας επιχειρηματιών. 

Η οικονομία της πόλης έχει βασιστεί απόλυτα στη γούνα. Από την στιγμή που η γούνα καταρρέει, υποφέρει ολόκληρη η περιοχή. Η ανεργία θερίζει. Οικογένειες αναγκάζονται να μεταναστεύσουν για ένα καλύτερο αύριο.

Ανάμεσά τους και έμπειροι τεχνίτες γούνας…

Τι και ποιος έφταιξε τελικά;

• Γιατί η περιοχή μας επένδυσε την οικονομία της στη βιομηχανία γούνας με έναν τρόπο απόλυτο, χωρίς καν να σκεφτεί το ενδεχόμενο μιας τέτοιας δυσάρεστης εξέλιξης;
• Γιατί όταν γειτονικές πόλεις (βλ. Γιάννενα) επένδυαν στα Γράμματα (π.χ. Πανεπιστήμιο), η Καστοριά ήταν πρώτη στην αγορά πολυτελών αυτοκινήτων και αδιαφορούσε για το σταθερό κεφάλαιο που θα έφερναν οι φοιτητές στην οικονομία της μακροπρόθεσμα;
• Γιατί όταν πολλοί Καστοριανοί είχαν από τους παχυλότερους τραπεζικούς λογαριασμούς στη χώρα, δεν βρέθηκαν εκείνοι οι ευεργέτες που θα επένδυαν στο μέλλον της περιοχής με ιδρύματα, σχολές γουνοποιίας, βιβλιοθήκες, κέντρα πολιτισμού, τουριστικές επενδύσεις και λοιπά;
• Γιατί οι αρμόδιοι δεν συσπειρώθηκαν κάτω από μία κοινή ομπρέλα, ώστε να προσπαθήσουν να σώσουν την κατάσταση, όταν έβλεπαν την καταστροφή να έρχεται, αλλά διασπάστηκαν σε σωματεία με ξεχωριστά προεδρεία, Δ.Σ., εκθέσεις και οράματα;

 Η Καστοριανή Γούνα σήμερα:

Η Καστοριά σήμερα εξακολουθεί να παράγει υπέροχα γούνινα ενδύματα. Η τεχνική παραμένει υψηλή, την στιγμή που η σύγχρονη μόδα αφήνει περίτεχνα το στίγμα της.

Από mink, sable, chinchilla, αλεπούδες κλπ,  τα γούνινα κομμάτια που παράγονται είναι ξεχωριστά έργα τέχνης που κάθε γυναίκα θα ήθελε στη ντουλάπα της.

Όμως….

Η εποχή που τουριστικά πρακτορεία έφεραν εκατοντάδες Ρωσίδες πελάτισσες, οι οποίες αγόραζαν μαζικά ζακέτες ή παλτό, πέρασαν ανεπιστρεπτί…

Οι ντόπιοι έμποροι βλέπουν με τα κιάλια πελάτες στα καταστήματά τους. Πωλήσεις 3 και 4 κομματιών σε έναν πελάτη θεωρούνται πλέον χονδρικής, ενώ επενδύσεις σε θερινά τουριστικά θέρετρα και εξωτικούς προορισμούς λιγοστεύουν χρόνο με τον χρόνο.

Οι εκθέσεις θεωρούνται πετυχημένες με λίγες εκατοντάδες επισκέπτες (η πλειοψηφία των οποίων είναι προσκεκλημένοι των επιχειρήσεων που συμμετέχουν) και ελάχιστες πωλήσεις.

Μια λιμουζίνα φέρνει κάθε Άνοιξη εγχώριους σταρ (που σβήνουν όσο πιο γρήγορα μπορούν από το λογαριασμό τους στο Instagram -για να μη χάσουν οικολόγους followers- οποιαδήποτε σχέση με τη φυσική γούνα)  για φωτογραφίες σε τοπικά δίκτυα ενημέρωσης, coctails και finger foods παρέα με τους VIP προσκεκλημένους….

Υπάρχει σωτηρία;

Φανταστείτε πως επισκέπτεστε για πρώτη φορά την Καστοριά…

Η θέα των μεγαλειωδών επιχειρήσεων γούνας με τις τεράστιες επιγραφές στα Ρωσικά, προκαλεί θαυμασμό και δέος στο κάθε επισκέπτη της περιοχής.

Βιτρίνες που θα ζήλευαν τεράστιοι οίκοι μόδας, με αστραφτερά γρήγορα αυτοκίνητα παρκαρισμένα σε περίοπτη θέση στην είσοδο, αφήνουν μία αίσθηση πολυτέλειας και χλιδής σε αυτούς που δεν ξέρουν τι γίνεται στα ενδότερα του κλάδου…

Εκεί που: 

• Γεννημένα «αφεντικά», χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις και εργατοώρες στους πάγκους που κληρονόμησαν από τους γονείς τους, δίνουν εντολές στο προσωπικό, φορτώνοντάς το ευθύνες σε πιθανές αποτυχίες στις πωλήσεις…
• Η λογική «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα» κυριαρχεί ακόμα σε εσωστρεφείς επιχειρήσεις που εξακολουθούν να «κρύβουν» τα νέα μοντέλα, μη τυχόν και τα αντιγράψει ο απέναντι…σα να είναι εκείνος ο εχθρός.
• Ορισμένοι εργαζόμενοι μπαίνουν από την πίσω πόρτα των επιχειρήσεων ως «εργάτες», ενώ αν δούλευαν σε μεγάλους οίκους μόδας του εξωτερικού θα αντιμετωπίζονταν ως καταξιωμένοι μοντελίστ, πατρονίστ κλπ.
• Αν κάποιος μιλά Ρωσικά, μπορεί αυτόματα να αναλάβει- χωρίς περαιτέρω εκπαίδευση- τις πωλήσεις ενός προϊόντος πολυτελείας, όπως η γούνα.
• Το διαδικτυακό Marketing και η στροφή στην τεχνολογία, αποτελούν μαύρο πρόβατο για τον κλάδο ακόμα, γιατί τα χρήματα θεωρούνται χαμένα αφού δεν φέρνουν πολλές άμεσες πωλήσεις…

Τα νέα παιδιά δεν ασχολούνται με τη γούνα, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία περιμένουν πώς και πώς να συνταξιοδοτηθούν….

Το κτίριο της ΕΔΗΚΑ ερήμωσε…

Το Brandname «Γούνα Καστοριάς» εξαφανίστηκε τα τελευταία χρόνια! Η Ρωσία, η Κίνα, η Ιταλία, έχουν εξελιχθεί επικίνδυνα για εμάς, στον κλάδο…

Λίγες -κι αυτές όχι πολύ πλούσιες- Ρωσίδες έρχονται στην Καστοριά και κάνουν εξευτελιστικά για το είδος παζάρια…

Η κατανόηση του προβλήματος, ο προσδιορισμός του πραγματικού εχθρού της Καστοριανής γούνας και η ένωση των αρμοδίων φαντάζουν επιτακτικές κινήσεις για να σωθεί ό,τι μπορεί ακόμη…

Για να είμαστε δίκαιοι οφείλουμε να αναφέρουμε πως (ευτυχώς) κάποιες τοπικές επιχειρήσεις  καταφέρνουν, ακόμα, να ξεχωρίζουν και να θεωρούνται εργασιακές οάσεις. Με σωστές κινήσεις έχουν καταφέρει να διαφέρουν…

Με αυτή τη θετική εικόνα, θα πούμε πως ίσως μπορεί να γίνει  νέα αρχή για τον κλάδο με ισχυρές βάσεις για το μέλλον.

Το μέλλον της γούνας και το μέλλον του τόπου, που τόσο πολύ δείχνει να ενδιαφέρει -στα λόγια- συμπολίτες μας!

Χρυσούλα Κ.

 aboutkastoria.gr 

Αν βρήκατε ενδιαφέρον αυτό που είδατε, τότε κοινοποιήστε το και σε φίλους, μπορεί και σε αυτούς να είναι χρήσιμο!